सेयर बजारमा कर्नरिङ, म्यानुपुलेसन रोक्न बोर्डको २ अस्त्र, ‘एसएमई प्लेटफर्म’ र ‘मेन बोर्ड’ कार्यान्वयन गर्दै

सोभित थपलिया

काठमाडौं । नेपाल धितोपत्र बोर्डले सेयर बजारमा हुने कर्नरिङ, म्यानुपुलेसन तथा उतार चढावलाई रोक्न भन्दै सेयर बजारलाई दुई भागमा बाँडने भएको छ ।

बोर्डले चालु आर्थिक वर्ष २०७७-०७८ को नीति तथा कार्यक्रममा नै ‘साना तथा मझौला कम्पनीहरुको लागि छुट्टै कारोबार हुने गरी ‘‘एसएमई प्लेटफर्म’’ तथा अन्य कम्पनीको कारोबारका लागि ‘‘मेन बोर्ड’’ को व्यवस्था गर्ने’ उल्लेख गरेको छ । बोर्डले आफ्नो नीति तथा कार्यक्रममा समावेश भए अनुसार नै सेयर कारोबारलाई चुक्ता पुँजी लगायतको आधारमा ‘एसएमई प्लेटफर्म’ र ‘मेन बोर्ड’मा छुट्याउन लागेको हो ।

बोर्डका सह-प्रवक्ता रुपेश केसीका अनुसार थोरै चुक्ता पुँजी भएका साना तथा मझौला कम्पनी, सर्वसाधारणमा थोरै रकमको सेयर निष्काशन गरेका कम्पनी, सप्लाई थोरै हुने कम्पनीहरुलाई ‘एसएमई प्लेटफर्म र धेरै चुक्ता पुँजी भएको, सर्वसाधारणमा धेरै रकमको सेयर निष्काशन गरेका कम्पनीलाई मेन बोर्डमा राखिने छ । इन्डेक्स पनि सोही अनुसार गणना हुने उहाँको भनाई छ ।

यसरी बजारलाई दुई भागमा विभाजन गर्दा सेयर बजारको मूल्यमा हुने कर्नरिङ अधिकतम न्यून हुने र अनावश्यक रुपमा इन्डेक्समा पनि उचार चढाव रोकिने केसीको भनाई छ । सेयर किनेर मूल्यलाई म्यानुपुलेसन नगरुन भन्नको लागि कर्नरिङ रोक्न तर्फपनि ध्यान जाने उहाँको भनाई छ । केसीले अर्थतन्त्रलाई गराएको जानकारी अनुसार यस विषयमा एक चरणको अध्ययन सकिएको छ । यो कार्यक्रम चालु आवमा नै कार्यान्वयनमा आउने छ । अहिलेको अध्ययनले कुन कम्पनीलाई कुनमा राख्ने भनेर निर्धारण भने भइसकेको छैन । त्यो विषय अध्ययनको चरणमा नै रहेको छ ।

अहिले सबै कम्पनीलाई एउटै बोर्डमा राखिएको छ । अहिले एक चरणको अध्ययन भएको र अर्को चरणको अध्ययनपछिको निचोडले कम्पनीको पुँजीलाई आधार मानेर यतिसम्मको पुँजी भएको कम्पनीलाई ‘एसएमई’ र यो भन्दा बढी भएकोलाई ‘मेन बोर्ड’मा राख्ने भनेर निर्धारण गर्नेछ ।

धितोपत्र दर्ता तथा निष्काशन नियमावलीले पनि सार्वजनिक निष्काशन गर्न योग्य कम्पनीको योग्यतालाई नियम ९ मा राखेको छ । त्यसमा ‘एसएमई’सँग सम्बन्धीत कुरा केही पनि राखेको छैन । अहिलेको नीतिले यस विषयमा एउटै परिकल्पना गरेको छ । स्टकको प्लेटफर्म पनि अहिलेसम्म त्यही अनुसार निर्माण भएको छ । ‘तर अब यसलाई परिवर्तन गरेर साना तथा मझौला व्यवसायलाई धितोपत्र बजारमा प्रवेश गर्ने वातावरण बनाउन, मेन बोर्डमा जो योग्य हुँदैनन्, उनीहरुलाई एसएमई बोर्डबाट प्रवेश गर्न सकुन, पुँजी परिचालन गर्न सकुन, आईपीओ जारी गर्न सकुन भन्ने बोर्डको अपेक्षा रहेको छ’ केसीले भन्नुभयो ‘बोेर्डले एसएमई प्लेटफर्मलाई नीति तथा कार्यक्रममा राखेको पनि यही कारण हो ।’

धितोपत्र दर्ता तथा निष्काशन नियमावलीले नै यो योग्यता भएको कम्पनी सूचीकृत हुन यो यो योग्यता चाहिन्छ भनेर तोकेको छ । अहिले तोकेको योग्यताबाट एसएमईलाई केही खुकुलो हुन सक्ने बोर्डका अर्का एक अधिकारीले बताउनु भयो । त्यस विषयमा पनि बोर्डले अध्ययन गरिरहेको छ । नयाँ कम्पनीलाई प्रमोशन गर्नको लागि कम्पनीको स्थापना लगायतका विषयमा बोर्ड केही लचक हुने बुझिएको छ । नयाँ कम्पनीले आईपीओ जारी गरेपछि नै एसएमई बोर्ड वा मेन बोर्डमा जान योग्य भन्ने निर्धारण गरिनेछ ।

सेयर बजारमा कर्नरिङ नहोस भनेर नै न्यूनतम कति लगानीकर्ता हुने वा कति पुँजी हुनुपर्ने भनेर नै तोकिने पनि छ । अहिले सानो पुँजी भएको कम्पनीमा सेयर कर्नरिङ भयो की भनेर शंका हुने गरेको छ ।

http://arthatantra.com/2021/03/05/85013/